Erfgoed BimSem na 80 jaar terug thuis

Op 31 augustus 2022 kreeg BimSem een wat ongewoon telefoontje. De voorzitter van de kerkraad van Sint-Martinus in Burcht meldde dat de kerkraad de preekstoel van de kerk, die oorspronkelijk in de Aloysiuskapel van het Klein Seminarie stond, terug wou schenken. De kerk in Burcht werd immers aan de eredienst onttrokken en al het kerkmeubilair moest elders een plaats krijgen. Aan deze preekstoel hangt een interessante geschiedenis vast die begint in 1863. In dat jaar vond in het Klein Seminarie een prestigieus katholiek congres plaats onder impuls van de toenmalige aartsbisschop, kardinaal Engelbertus Sterckx. Als locatie werd het Klein Seminarie gekozen. De toenmalige superior (= directeur), kanunnik Van Campenhout, wilde als gastheer natuurlijk een goede beurt maken. Omdat ook de Aloysiuskapel van het Klein Seminarie tijdens het congres gebruikt zou worden, was hij van oordeel dat daar het best een echte preekstoel zou komen en wel een waarmee de school ook artistiek kon scoren. Op het gebied van kerkmeubilair was Hendrik Peeters-Divoort (1815-1869) een naam als een klok. Het was dus bij dit Turnhoutse atelier dat superior Van Campenhout in 1862 de bestelling plaatste voor een preekstoel. Het eikenhouten kunstwerk in neobarokstijl zou nog hetzelfde jaar geleverd worden. Hoe kwam deze preekstoel dan uiteindelijk in Burcht terecht? Daarvoor moeten we naar de periode van de Tweede Wereldoorlog. De bombardementen van de Duitsers in 1940 troffen ook de Sint-Martinuskerk van Burcht. De kerk werd in de nacht van 17 op 18 september 1940 door de Duitsers met brandbommen bestookt. De Duitse legerleiding vreesde namelijk dat Engelse vliegeniers de kerktoren als richtpunt zouden kunnen gebruiken voor een bombardement op de petroleumtanks aan de overkant van de rivier. Het bombardement had zware gevolgen. De kerk brandde ’s nachts gedeeltelijk af en o.a. de kansel werd zwaar beschadigd. Tot overmaat van ramp viel twee maanden later een nog overeind gebleven puntgevel van de dwarsbeuk naar binnen in de kerk. De preekstoel, die toch al lelijk toegetakeld was, werd daarbij totaal vernield. In september 1941 bood het Klein Seminarie inboedel van zijn kapel, waaronder de preekstoel, te koop aan, bij voorkeur aan geteisterde kerken. De parochie van Burcht ging gretig op dat aanbod in en zo verhuisde de Mechelse preekstoel naar Burcht. De directe aanleiding tot de verkoop van de preekstoel was wellicht een oproep van kardinaal Van Roey om ongebruikt meubilair ter beschikking te stellen van kerken die hadden geleden onder het oorlogsgeweld. Maar er zat duidelijk méér achter: de school had geld nodig om haar leerlingen te eten te geven. De preekstoel werd volgens de toenmalige kasboeken van het Klein Seminarie verkocht voor 15000 frank. In het kasboek lezen we ook dat op 24 oktober 1941, toevallig (of juist niet?) de dag na het incasseren van het geld uit Burcht, 15876 frank werd betaald voor een hoeveelheid appelen, een woekerprijs die overeenkwam met acht tot tien maandlonen van een arbeider. In die omstandigheden was een niet meer gebruikte preekstoel dus minder waard dan een partij appelen… De toenmalige superior, kanunnik Wellens, verkocht de preekstoel dus eigenlijk om de internen van het Klein Seminarie tijdens de zware oorlogsjaren van voedsel te voorzien. De voorbije twee weken werd de preekstoel opnieuw in onze Aloysiuskapel geïnstalleerd. Aloysius van Gonzaga, de beschermheilige van de studerende jeugd, staat erop afgebeeld. Zo keert hij terug naar de kapel en het gebouw binnen de school die naar hem genoemd zijn. Terug van bijna 82 jaar weggeweest! Hij wordt ook volledig gerestaureerd en opnieuw geboend. We zijn blij dat met deze schenking van de kerkraad van Burcht waardevol historisch erfgoed opnieuw zijn weg vindt naar Mechelen, meer precies naar onze school.

Op zaterdag 4 maart vond de jaarlijkse oud-leerlingendag plaats. Op deze gelegenheid werd een delegatie van de kerkraad van Burcht uitgenodigd. Na de eucharistieviering voor de overleden oud-leerlingen werden de vertegenwoordigers uit Burcht bedankt voor de schenking met… een bak appelen, want dat was uiteindelijk de voornaamste beweegreden van de toenmalige superior om de preekstoel ooit te verkopen. De gerestaureerde preekstoel kon op heel wat belangstelling rekenen van de oud-leerlingen. Wie een kijkje wil nemen naar het eindresultaat, kan altijd in de kapel terecht.

Zie ook ons artikel en filmpje op RTV Mechelen!

Bron: historisch onderzoek van oud-leraars Michel Geerts en Leo Spaepen